Ewolucja krajobrazu kulturowego w aspekcie procesów urbanizacyjnych strefy podmiejskiej Warszawy

Opublikowano: 29.02.2024 15:15

Ewolucja krajobrazu kulturowego w aspekcie procesów urbanizacyjnych strefy podmiejskiej Warszawy to projekt badawczy prowadzony pod kierownictwem dr inż. arch. Małgorzaty Denis z Zakładu Gospodarki Przestrzennej i Nauk o Środowisku Przyrodniczym WGiK w dyscyplinie architektura i urbanistyka w latach 2022-2023. Członkiem zespołu badawczego była również dr hab. inż. arch. Anna Majewska, prof. PW. 

Po transformacji ustrojowej, na terenach usytuowanych w strefie podmiejskiej dużych miast zauważalna jest nadmierna urbanizacja, która skutkuje ciągłym zmniejszaniem się terenów żywicielskich, pogorszeniem jakości środowiska, antropopresją oraz konfliktami zarówno społecznymi jak i przestrzennymi. Powstawanie stref zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej na gruntach rolnych, w ramach procesów suburbanizacyjnych, skutkuje zanikaniem elementów z zakresu dziedzictwa kulturowego. W wyniku presji urbanizacyjnej w strefach podmiejskich większych miast następuje proces wypierania historycznych budynków zabudowy siedliskowej na rzecz domów jednorodzinnych typowych dla zabudowy miejskiej.  

Podjęte badania związane były z miastami oraz terenami wiejskimi usytuowanymi w strefie podmiejskiej Warszawy. Wśród analizowanych miast były m.in. Błonie, Góra Kalwaria, Karczew, Mszczonów, Radzymin, Serock, Zakroczym należące do miast małych. Ponadto w badaniach podjęto również tematykę miast średnich takich jak: Grodzisk Mazowiecki, Piaseczno, Żyrardów. Jako pierwsze badanie dokonano próby zdiagnozowania zasięgu strefy podmiejskiej Warszawy. W tym celu przeprowadzono analizy danych statystycznych (Rys. 1). Następnie wybrano miasta małe i średnie do zdiagnozowania rozrostu terenów zabudowanych i cech związanych z zagadnieniami demograficznymi, dostępnością usług oraz jakością życia mieszkańców.
Rys. 1: Analiza danych statystycznych sporządzona w celu diagnozy zasięgu strefy podmiejskiej Warszawy, źródło: Denis M., Jaroszewicz J., Peri-urbanisationaroundWarsaw, Przestrzeń i Forma, 2022, nr 51, s.135-152.  DOI:10.21005/pif.2022.51.C-01, 40 pkt 
Rys. 2: Zasięg terenów zabudowanych w kolejnych okresach rozwoju od 1939 roku w badanych małych miastach strefy podmiejskiej Warszawy.  Żródło: Majewska A., Denis M., Krzysztofik S, Cysek-Pawlak M.,  „The development of small towns and towns of well-being: Current trends, 30 years after the change in the political system, based on the Warsaw suburban area” w: „Land Use Policy”, vol. 115, 2022, 140 pkt